32 شيوة داستانپردازي منحصر بفرد  شین_براری 

 
1 .مقدمه 
سبک نو و ساختارشکن در  اثر  "پستوی شهر خیس"  چه نام دارد و یا به کدام سبک و ژانر ادبی و یا هنری  نزدیک تر است؟ 
در پاسخ این پرسش  باید از  مقاله ی تحسین برانگيز در نقد اثر "پستوی شهر خیس"  نقل قول کنم ؛ 
"پستوی شهر خیس" تمامی اندوخته ی ادبی فارسی و ادبیات داستانی را  یکجا دربر گرفته و  در  خود  دارد  اما  از یک بوعد  این اثر فوق بلند  با مختصات و ابعاد و طول و عرض ادبی و  چینش واژگانی و  پیروی از سبکی  نو و ناشناخته  با زبان بی زبانی به تمام سبک های پیشین  دهن کجی و بی احترامی نموده  و از کنار تک تک  سبک های  هنری  مانند  ریالیسم،   ساسییسم،  سوریالیسم،  و امثالهم  گذر کرده و مسیر ناشناخته ی خودش را پیموده،   حال میبایست دو حالت را گمانه زنی داشت  که  حالت اول؛  نویسنده از سواد نویسندگی و هنری  فوق العاده ای برخوردار است و با علم بر اینکه بین سبک ها  پل زده و از قواعد و قوانین پیروی نکرده  تا با اعتماد به نفس و  توشه ی  ارزشمندش توجهات را سوی خود جلب کرده و  آنگاه با خلق اثری بی بدیل و نوگرایانه  و  پیشرو   برای ادبیات داستانی فارسی   چارچوبه ای جدید و  خطوط فرضی  نو و  مبنا و معیار های  بالاتری  تعیین و  تصویب و معرفی کند تا  راهگشاي  کوچه ی بن بست  ادبیات داستانی مان شود  و  تکیه بر جای بزرگان بزند!؟  

2_  نویسنده ای حقیقی و ساختار شکن  پیدا شده که قصد دارد یک تنه به جنگ با  لشکر اساتید و ریش سفيدان  قلم به دست و خردمند برود تا  خودش را  انگشت نما کند و پس از مدتی  زار و آشفته،   آزرده خاطر و پرشان حال  به گوشه ی  انزوا و تارک دنیایش  بخزد و در غروب غم انگیز  یک جمعه ی ابری در  اواسط خزان  سالهای پیشرو    اقدام به  پایان زندگانی اش بدهد و وقتی که  هجرت کرد و روح از تن جدا ساخت   به یکباره  همگان  شروع به  تحسین و تمجید و  پیروی از  اصول و قواعدش  کنند  تا  رسم  زنده کشان  مرده پرست  این  دیار  به  قوه ی خود  باقی و جاری بماند (همانند  مرحومان هادی صداقت"صادق هدایت" _ غزاله علیزاده و...)  
  تنها نکته ی  مشخص در ابتدای  امر  این حقیقت است که  نگارنده ی  اثر "پستوی شهر خیس"   فردی متفاوت و صاحب اندیشه و سبک است  و از سر آشنایی و آگاهی  بر  قوانین و قواعد  دست به ساختار شکنی کرده  زیرا  پیرنگ بسیار قوی اثر و  بکارگیری  تکنیک های  متنوع نویسندگی  و  آشنایی  و  پیروی از فن نویسندگی خلاق  بشکل های جدید و  نامتعارف   همه و همگی  از  نکات برجسته و  ستودنی این اثر  می باشند  و گواهی بر بالا بودن تراز  فنی  و  کیفیت ممتاز و عیار مرغوب  نگارنده است.  

 حال   گریزی بر  ادبيات داستاني،  خواهیم زد .  و پیرامون   چاپ و نشر و توقیف و حواشی  عجیب یک کتاب محبوب به اسم ؛  پستوی شهرخیس   به نقد  و بررسی  می پردازیم   و  برخی از جنبه های پنهانش را  قدم به قدم  مرور میکنیم ..... 
  در  اثر  ادبیات داستانی "پستوی شهر خیس"  بطور  بی سابقه و  غیر معمول  ما  تمام  اشکال و ابعاد   مربوط به  ادبیات  داستانی را  خواهیم یافت  یعنی از  متل؛ قصه های بومی و شفاهی _  از  لالابی های مادرانه کهن و فورکلور  و بومی  و  قصه،  داستانک،  داستان کوتاه،  نیمه بلند  بلند  فوق بلند  رمان و غیره...   این اثر همچنین از گسترده ترين عرصه هاي زبان و ادبيات فارسـي، است و نحوه نگارشی آن  منثـوري گفتـه
 ميشود كه از ماهيت تخيلي برخوردارند . ادبيات داستاني بـه قصـه، داسـتان كوتـاه، رمـان،
رمانس، و . .. تقسيم ميشود  که هر داستان میتواند تنها  به یکی از این اشکال  نوشته و  عرضه شود   یا  داستان کوتاه  باشد و یا بلند  ،   اما  در  پستوی شهر خیس   بشکل  تحمل پذیر  و  نامحسوسی   سبک ها پیچیده بر   پیرنگ قوی و نو آورانه اش  شده  و  مخاطب را طلسم  سیر پیوستگی  روند  جریان داستان  میسازد  تا  به  نکات کلی  آن   کمتر توجه شود     آنگاه  با  درون مایه منحصر بفرد و  سبک  ساختارشکنانه اش    روز های  مدیدی  مخاطب  را میخکوب   محو خواندن  کتاب  میسازد.    اپیزود ها  و فصل ها  و پیرنگ های اصلی و فرعی   و تکنیک ها  در یکدیگر  تنیده شده  و . هر يك از اين تقسيمات، خود، قابل تقسيم به انواع گونـاگون
ديگرند ( ميرصادقي، 1386) 
از ميان انواع ادبيات داستاني قصه قديمي ترين آنهاست  که  ما  به  زیباترین شکل موجود  در  سراسر  این اثر  به آن  بر خواهیم خورد،     قصه  چیست؟   تاریخچه قصه را بیشتر  بشناسیم بد نیست. ؛ 
         . مردم، از گذشته هـاي دور، بـه
 قصه هاي نقالان گوش ميسپردند و آنها را دنبال ميكردند . هرچند هدف قصه ها، به ظاهر،
 خلق شخصيت ها و ايجاد كشش و سرگرم كردن خواننـده يـا شـنونده اسـت، درونمايـه و
.زيربناي فكري و اجتماعي قصه ها ترويج و اشاعة اصول انساني، از جمله عدالت اجتمـاعي
 و احترام به حقوق ديگران، است. 
  تمامی این  نکات  در  اثر پستوی شهر خیس  به شکل  ممتد و  متعدد  بکار گرفته شده     نویسنده به  روشنی آگاه است که  قصه ها، با نشان دادن آرمانهاي مردمِ نيكسرشت و سرنوشت شومِ تبهكاران، به انسانها
 پند و اندرز ميدهند و آنها را به داشتن خصلتهاي نيكو تشويق و ترغيب ميكنند. 
از همینرو  توانسته با آگاهی از  زوایای  نهان و آشکار   مبحثی  همچون  "قصه گویی"    بهره ی کافی را  ببرد. 
اصطلاح داستان ممكن است، به طور كلي، بر هر اثر تخيلي، كه به نثر نوشته مـيشـود،
 اطلاق شود.  از همینرو  میبایست به "پستوی شهر خیس"  داستان  گفت.  زیرا تمامی  ابعاد و  خصایص  یک  "داستان"  را  در بر میگیرد.   و در نگاهی دقیق تر  میبایست  از  فزط تعداد کثیر داستان های  نهفته در  داستان بزرگتر  ،  به آن گفت؛  مجموعه داستان های  پستوی شهر خیس
   داستان   یا  مجموعه داستان ها   ؟     هر  دو  صحیح است . هرچند كه اين دو نيـز آثـار
.تخيلي به شمار ميروند. امروزه، اين واژه براي رمان، داستان كوتاه، داستان بلند، و گونه هاي
 وابسته به كار ميرود (تميمداري، 1377 : 25 - 26) 
داستان   "پستوی شهر خیس" قصه اي برساخته است، يعني محصول غيرمتعارف و غيرواقعي قوة تخيل انسـان
 است . داستان ميتواند مبتني بر امور واقع باشد و نزديكترين انطباق ممكن را بين قصه اش
 و چيزهايي كه عملاً در جهان رخ داده اند حفظ كند، يا مانند اپیزود های  نیلیا  و هاجر   بسيار خيالبافانه باشد و دركي را كه
 از ممكنات معمول زندگي داريم بيان نكند. هرچند داستان موجوديتي واقعـي دارد، تجربـة
 داستان غيرواقعي است. تجربة داستان بيشتر شبيه خواب ديدن است تـا فعاليـت معمـول در
بيداري.   این داستان ما را مجذوب ميكند، چون، به طرقي پيچيده، در عين حال، هـم شـبيه بـه
 زندگي است و هم نيست، و مقصود ما هم كه ميگوييم «تقليد» است جز اين نيست . پـس
 تجربة داستان براي ما هم متضمن لذت است و هم درك 
  
 در این اثر    « نثر گفتاري يا نثر محاوره » آمده است:
           نثر گفتـاري يـا
 نثر محاوره نثري است كه از زبان مردم سرچشمه ميگيرد و همة ويژگي هاي اين زبـان را
 در خود دارد، از اينرو، درك آن براي همه آسان است. در اين نوع نثر، جمله هـا سـاده و
 كوتاه و گاه بريده بريده است. اغلب در آنْ واژه ها و گاه افعال تكرار ميشود . اين نوع نثـر
 از آرايش لفظي خالي است. تعبيرهاي مجازي، كه در آن بـه كـار مـيرود، دور از ذهـن و
پيچيده نيست و در همان حدي است كه مردم عادي، هنگام گفتوگو، اغلب، به صـورت
 كنايه يا ضرب المثل يا اصطلاحات عاميانه به كار ميبرند. نمونه هـاي خـوب نثـر گفتـاري
 فارسي را در قصه هاي عاميانة كوتاه و بلند فارسي ميتوان ديد، كه متفاوت ترین و منحصربفرد ترین  نمونه های آثار  که چنین خاصیت و مشخصه ای را دارا باشد  میتوان به "پستوی شهر خیس"  از شین براری  اشاره داشت.   با شیرینی و جذابیت و  کشش خاص و  جمله بندی های  راحت  اثری فوق بلند آفریده که از ابعاد دیگر  همچون  تکنیک و پیرنگ و  محتوا و درونمایه  و  روایت و  سبک و ژانر  بسیار  نو آورانه و  بی بدیل   به نگارش در آمده این اثر.    برای اولین  تجربه در دوران  مدرنیته   اثری با سبک فرمالیسم هنری  مکتب روسی  به زبان فارسی توسط نویسنده ای ایرانی  خلق شد.  ابتدای امر  نقدهای مثبت و تاثیرگذاری  از این اثر فاخر  نوشته شد و  برخی از هنرمندان مطرح دنیا که فارسی خوان و ایرانی تبار بودند  را به تحسین و  تمجید واداشت،  همانند  استاد شیرین نشاط،   استاد فرج سرکوهی،    نویسندگان داخلی مطرحی نیز  توجهاتشان را سوی آین  ساختارشکنی  توسط نوقلم جوان،  جلب نمودند   و همانند  نویسنده  جناب آقای دولت آبادی  به  ابراز نظر  و  نقد  و یا گاهی  اعتراض پیرامون  تبعات چنین ساختارشکنی هایی  پرداختند. 
  
از جمله قصه هاي بلند  غیر عاميانه ايراني در دهه ی اخیر،  داستان جذاب  فوق بلند  با نام  ؛ 
             "  پَستویِ شهرِ خیس "  
     است . لطف تـأثير ايـن
 داستان تا حدي ناشي از نثر ساده و روان نويسـنده اسـت. زبـان آن سـاده و روان اسـت و
 قصه گو شيوة ايجاز را برگزيده است. 
شيوة نگارش و قرائن ديگري، از قبيل مزدخواستن راوي در ضمن نقالي، نشان ميدهد
كه در تنهاترین  سری چاپ و نشر و توزیع آن بصورت نسخه چاپی به سایز  رقعی با جلد گلاسه دو لبه و کاغذ با کیفیت سوىدی و فونت کوچکتر از معمول به میزان سایز 14 "فونت تحریر"  با تعداد صفحات 387 صفحه  با کادر و حاشیه ی بسیار کمتر از حد معمول  ،  با تیراژ محدود از  طریق انتشارات  رستگارگیلان  روانهء بازار کتاب شد.  اما ویترین های محدودی رنگ این کتاب را به خود دیدند  زیرا  انتشارات مربوطه  یکی از  فعال ترین  مراکز پخش و فروش آثار ادبیات داستانی در حوزه ی کتاب میباشد و از جهتی هم این انتشارات  دارای تعداد شعبات فروش کتاب و نمایندگی های پرتعدادی در سطح استان های شمالی و تهران  و شیراز و مشهد و اصفهان و تبریز و بوشهر و  بم و  سنندج و زنجان و ابهر  و لاهیجان و ساری و  گرگان  میباشد  و  طبیعتا  تیراژ چاپ نخست  در  همین شعبات مربوطه  بفروش رفت.  و پس از بروز حواشی و اعتراضات و تغییر وزیر محترم وزارت ارشاد و اسلامی (دکتر علی جنتی)  و انتصاب مدیران و روسای جناح موسوم به اصولگرا   این اثر موفق  را  توقیف  نموده و  از تجدید چاپ آن  جلوگیری بعمل آوردند.  تنها و تنها بهانه ای که برای حذف رغیب سیاسی برای جناح اصولگرا بر علیه  دکترعلی جنتی  موجود بود  این مبحث بوده که چرا در زمان  وزارت ایشان بعنوان وزیر  در وزارت ارشاد اسلامی کشور  چندین نویسنده  آزاد اندیش و  کاریزماتیک و منحصربفرد مانند  یغما گلرویی_فاطمه اختصاری_علی بیگی_ شین براری _  مجوز چاپ و نشر آثار ادبی به دست آورده بودند.  از این اتفاق با عنوان   "مجوز های چاپ کتاب  فله ای"  نام برده شد،   تا بدین طریق رغیب جناح اصلاح طلب را  از  صندلی قدرت و وزارتخانه پایین بکشانند  و بتوانند  قدمی موفق در راستای  فشار  های  سیاسی بر علیه حسن روحانی  برداشته باشند.    از اینرو  میتوان  شین براری  را قربانی  دعواهای  سیاسی دانست ،  البته  قابل ذکر است که  روزنامه آفتاب یزد در سری چاپ روز  24 اردیبهشت 1396  بر علیه  شین براری  و چند نویسنده ی نام برده شود در بالا،   تیتر  جنجالی زد و در ستون  صفحه فرهنگ و هنر   توسط سردبیر خود  مقاله ی کوتاهی چاپ کرد و از این نویسندگان  به عنوان   نمونه های تهاجم فرهنگی  یاد کرد  و  یا  میتوان به  ستون نقد ادبی  هفته نامه گیل خبر    اشاره داشت که در تاریخ 29 اردیبهشت همان سال  به فاصله ی کوتاهی پس از روزنامه آفتاب یزد  به  اعتراض علیه  آثار همین نویسندگان پرداخت و تیتر زد؛  
   ورود فساد  و فحشا به حوزه ی نشر کتاب "  
در این مقاله  بر برخی جملات از آثار  نویسنده  اقای بیگی  و  چند مصراع و بیت از اشعار خانم  فاطمه اختصاری   اشاره شده بود که  رد پای  استعاره ها و کنایه های  جنسی  را میتوانستیم بیابیم.   
در نهایت امر  مهم ترین حادثه وقتی رخ داد که خود نویسنده  شین براری  ممنوع القلم  شد    و  یک پاراگراف  چاپ شده  در اپیزود  نیلیا  که  مربوط به شرح  کابوس شبانه ی یک از شخصیت های اثر بود   سبب  جنجال و  بایکوت  سراسری گشت.   زیرکانه  نگارش در آمده بود  که  توانست از سد تیغ تیز ممیزی  بگذرد  و  وزارت ارشاد و یا  سانسورچي های حوزه ی نشر کتاب  متوجه ی  مطلب نشدند.  اما کمتر از شش ماه پس از چاپ اثر  بالاخره   صدایش در آمد و دست نویسنده  رو شد   . شین براری زیرکانه و جثورانه  بر علیه  قتل های زنجیره ای دهه  هفتاد و  کشته شدن هفتاد  هشت نویسنده ی روشنفکر کشور  به دست  عده ای خودسر از وزارت اطلاعات و امنیت کشور  اعتراض کرده بود و کنایه وار  ماجرا را در کابوس شبانه ی نیلیا  به قلم آورده بود  همچنین  ماجرای اتوبوس ارمنستان و بیست و یک نویسنده ای که مقصد  را ته دره  برگزیده بودند  را به  آن  اضافه نمود و  خلاصه معجون غلیظی از یک  حرکت اعتراضی و آزادی خواهانه را  به اکران در آورد. از آن پس بود که  بسیاری از هنرمندان اصیل و معتبر در سطح بین المللی و ایرانیان مقیم غربت  از نویسنده مربوطه حمایت کرده و بیشتر سبب بروز حساسیت در  داخل  کشور شدند  تا تمام و کمال  او را  بایکوت و بلوکه کنند.